1.       بازی تکرار و سکوت: پس از تدریس دانش آموزان به دو دسته تقسیم می شوند. از هر گروه می خواهیم تا هر کدام یک نوع واکنش زبانی از خود نشان دهند. برای نمونه اگر در درس به آموزش واژه های رنگ ها پرداخته ایم؛ دانش آموزان گروه اول با شنیدن کلمات نامربوط به رنگ سکوت کنند و اگر نام یکی از رنگ ها را شنیدند، آن را تکرار کنند. دانش آموزان گروه دوم نیز برعکس عمل کنند، یعنی نام رنگ را شنیدند سکوت نمایند. به عنوان مثال:

سبز - سیب - گلابی - سفید - کتاب - زرد - میز - آبی - لیوان - بنفش

همچنین می توان به کل کلاس گفت، همگی کلماتی را که می شنوند تکرار کنند به جز کلماتی که نام اعضای بدن انسان هستند. به عنوان مثال:

مداد - شلوار - دست - پا - ساعت - کتاب - چشم - قاشق - پسر - گوش

این بازی درک شنیداری دانش آموزان را تقویت می کند. با این بازی می توان آموخته های دانش آموزان را ارزشیابی کرد. همچنین می توان کلمات جدیدی را به دانش آموزان در قالب این بازی آموخت.

2.       بازی غلطه، آی غلطه: این بازی فقط در کلاس اول کاربرد دارد. در این بازی آموزگار جملاتی را بر زبان می آورد و از لحاظ معنایی یا ارتباط شناختی، یک نکته نادرست در آن می گنجاند. به عنوان مثال: "وقتی باران همه جا را سفیدپوش کرد، بچه ها شروع کردند به درست کردن آدم برفی"

دانش آموزان در پایان جمله معلم، تک تک یا دسته جمعی باید نادرستی کاربرد "باران" به جای "برف" را اعلام کنند.

3.       بازی مخالف ها: در این بازی، معلم به بچه ها توضیح می دهد که مثلا سرد مخالف گرم است. سپس از آن ها می خواهد هر کلمه ای بر زبان می آورد یا می نویسد، مخالف آن را بگویند یا روی تخته سیاه بنویسند. همین بازی را می توان در سطح < جمله > نیز انجام داد:

خانه ما دور است ≠ خانه ما نزدیک است.

برادرم چاق است ≠ برادرم لاغر است.

4.       بازی گسترش جمله: در این بازی کلاسی، آموزگار جمله ناقص و کوتاهی می گوید یا می نویسد و از سه نفر از دانش آموزان می خواهد که یکی یکی جمله ی او را گسترش دهند و آن را کامل سازند؛ مثال:

معلم: من دیروز ...

دانش آموز اول: من دیروز به ...

دانش آموز دوم: من دیروز به مدرسه ...

دانش آموز سوم: من دیروز به مدرسه می رفتم ...

دانش آموز چهارم: من دیروز به مدرسه می رفتم که ...

دانش آموز پنجم: من دیروز به مدرسه می رفتم که دوستم ...

5.       بازی من چی هستم؟ ( من کی هستم؟ ): معلم یا یکی از شاگردان در 10 جمله به شرح یک پدیده مثل باران یا یک شی مثل رادیو یا یک شخص مثل فردوسی می پردازد. ان گاه بقیه بچه ها باید نام آن پدیده، شی یا شخص را حدس بزنند. حدس زدن روی هر جمله امتیاز خاصی دارد.

جدول امتیاز دهی به جملات:

این بازی را می توان به صورت گروه گروه کردن دانش آموزان هم انجام داد.

6.       بازی بیست سوالی: یکی از دانش آموزان یک پدیده (خوراکی، شی، شخص) را انتخاب می کند و نام آن را در گوش معلم می گوید یا روی کاغذی نوشته و آن را امضا می کند.

سپس بقیه بچه ها می توانند با پرسیدن سوال از او نام آن پدیده را حدس بزنند. معلم باید بچه ها را هدایت کند که با سوالات مناسب مانند جنس (شیشه ای، چوبی، پارچه ای، فلزی و ...)، اندازه (بزرگ، کوچک، در جیب جا می گیرد و ...)، جاندار، بی جان و از این قبیل سوالات به هدف خود برسند.

7.       بازی صحبت کردن در گوشی: بچه ها صحبت در گوشی را خیلی دوست دارند. معلم یک جمله را در گوش اولین دانش آموز می گوید و دانش آموز باید جمله را به دانش آموز بعدی بگوید و همین طور تا آخرین دانش آموز این کار ادامه می یابد. سپس معلم از اولین کودک و آخرین کودک در خواست می کند که جمله را با صدای بلند تکرار کند. این تمرین باعث می شود قدرت حفظ و نگه داری عناصر زبانی در بچه ها تقویت شود.

8.       بازی پیدا کردن نام داستان: داستان کوتاهی برای دانش آموزان تعریف کنید. از آن ها بخواهید برای داستان، "عنوان" مناسب انتخاب کنند. این بازی موجب شکوفایی قدرت اندیشه و خلاقیت زبانی دانش آموزان خواهد شد؛ در ضمن کودکان برای این که بتوانند نام خوبی برای داستان انتخاب کنند، به خوبی به حرف های معلم توجه کنند و از این طریق یکی از مهارت های گوش دادن که دقت و توجه به سخنان گوینده است، در آن ها تقویت می شود.

9.       بازی تشخیص صدا: برای تقویت قدرت تمیز شنوایی دانش آموزان خود استفاده کنید. از بچه ها بخواهید چشمان خود را ببندند. سپس به یکی از آن ها بگویید، صحبت کند. بقیه بچه ها باید نام دوست خود را که صحبت کرده است، حدس بزنند.

می توان افکت هایی را آماده و در کلاس پخش کرد، و این روش را با این راهکار ادامه داد. (استفاده از گوشی همراه و ضبط صوت)

10.   بازی چی مال چیه؟ (یا چی مال کیه و چی مال کجاست؟): در این بازی روابط مصداق های موجود در محیط زندگی کودک و محیط بزرگ ایران را مورد پرسش قرار دهید تا کودک به کمک عناصر زبانی، به تفکر و ادای پاسخ تشویق شود:

چشم ← برای دیدن است.

گز ← سوغاتی اصفهان است.

هواپیما ← خلبان دارد.

شاهنامه ← اثر فردوسی است.

جوهر ← در خودکار است. 

11.   بازی پخش اخبار: معلم خبر کوتاهی را، به زبان گفتاری، به دانش آموزان می دهد. مثل: <دیشب در شهرهای شمالی بارون زیادی باریده>

سپس از آنان می خواهد که به عنوان گوینده خبر رادیو یا تلویزیون آن خبر را بخوانند. با این نوع تمرین کودکان از تفاوت زبان گفتاری فارسی و فارسی نوشتاری آگاهی پیدا می کنند؛ مثلا یاد می گیرند که تلفظ "بارون" در فارسی نوشتاری "باران" است.

بازی های آموزشی برای دانش آموزان مناطق دو زبانه

بازی هایی که ذکر آن ها در پست قبلی رفت برای تمام مناطق قابل اجراست در ادامه بازی هایی را قرار می دهم که برای آموزش زبان فارسی به کودکان و دانش آموزان مناطق دو زبانه مناسب است:

  I.      بازی آموزشی بشنو و جواب بده: بچه های کلاس خود را به دو گروه تقسیم کنید. کلمات فارسی را برای آن ها بخوانید. از گروه اول بخواهید هر گاه اسم یک "جاندار" را شنیدند آن را تکرار کنند و دسته دوم از دانش آموزان هرگاه اسم یک "رنگ" را شنیدند آن را تکرار کنند و اگر کلمه ای نه جاندار بود و نه رنگ، هر دو گروه سکوت نمایند. به عنوان مثال:

آهو - سیب - بابا - مادر - برف - زرد - شیر - بنفش - قرمز - کبوتر - سنگ - لیوان - سفید - اردک - مرغ - ماشین - قهوه ای - سیاه - کوه - آفتاب - خروس - نارنجی

II.      بازی آموزشی نگاه کن ولی فراموش نکن: چند وسیله، میوه یا هر چیز دیگری که واژه ی آن در زبان فارسی با گویش محلی دانش آموز فرق دارد روی میز بگذارید و پارچه بزرگی روی آن بکشید. از دانش آموزان در دسته های سه نفری بخواهید جلوی میز بیایند. برای 20 ثانیه پارچه را بردارید، سپس با پارچه روی وسایل را بپوشانید، اینک از دانش آموزان بخواهید نام فارسی اشیایی را که دیده اند بر زبان اورند. هر دانش آموز که تعداد بیشتری واژه صحیح فارسی بر زبان آورد، برنده بازی است.

تذکر: توجه داشته باشید که برنده شدن در این بازی فقط جهت افزایش انگیزه ی بچه ها برای مشارکت در امر یادگیری زبان فارسی است و آموزگار باید تمام توجه خود را بر این امر معطوف کند.

III.      بازی آموزشی نمایش از روی قصه معلم: داستان کوتاهی را در نظر بگیرید و هر کدام از دانش آموزان خود را به نام یکی از قهرمانان این داستان نامگذاری کنید. مثلا پدر، مادر، پسر، دختر، مادربزرگ، پدربزرگ و ... یا اسامی حیوانات مانند؛ شیر، گرگ، کبوتر، روباه، خروس و .... سپس از آن ها بخواهید هر جای داستان نام آن ها بر زبان شما آمد، با حرکات یا تقلید صدا نقش فرد یا حیوان مورد نظر را نشان دهند.

IV.      بازی آموزشی خرید و فروش: این بازی آموزشی برای آموزش نام فارسی کلمات و بهبود فرایند ارتباطی دانش آموزان به زبان فارسی کمک می کند. مثلا خرید و فروش از مغازه میوه فروشی (برای آموزش نام های فارسی سبزی ها، میوه ها و قیمت آن ها) و خواربارفروشی (برای آموزش نام های فارسی شیر، پنیر، دوغ، روغن، برنج، کره، ماست، تخم مرغ و ...).

V.      بازی آموزشی مسافرت: بازی در نقش یک مسافر و انجام مکالمه های مربوط به راه آهن، فرودگاه، ترمینال اتوبوس ها و مینی بوس ها، زیارت مشهد و قم، گردش خیالی در اصفهان و شیراز و استان های شمالی زمینه مناسبی برای آموزش زبان فارسی به دانش آموزان را فراهم می کند.

VI.      بازی آموزشی پرتاب توپ: برای هر کدام از بچه ها نامی برگزینید و تصویر یا عکس آن را روی سینه او بچسبانید.مثلا اقای سیب با عکس سیب روی سینه اش. سپس بگویید دایره وار بایستند. شما به نوبت توپ را به آن ها بدهید و نام یکی از بچه ها را به زبان فارسی بگویید. صاحب توپ باید، این نام فارسی را تشخیص دهد و به درستی با توپ همکلاسی خود را که صاحب آن نام است هدف قرار دهد.

VII.      بازی آموزشی دوست و دشمن: بچه ها را دو به دو با کلمات متضاد نام گذاری کنید، سپس به آن ها بگویید: "هرگاه من یک کلمه را بر زبان آوردم، مخالف آن کلمه باید دست راست خود را بلند کند یا چشم چپ خود را ببندد و ..." به عنوان نمونه:

دوست با دشمن - کوتاه با بلند - شب با روز - کوچک با بزرگ - سرد با گرم – و ...

VIII.      بازی آموزشی کلمه سازی با صدای آخر کلمات: در این بازی یکی از دانش آموزان کلمه ای را می گوید مثل "سیب"؛ دانش آموز بعدی باید کلمه ای بگوید که با صدای پایانی "سیب" یعنی "ب" شروع شود مثل "بابا". این بازی به همین ترتیب ادامه می یابد.

IX.      بازی آموزشی گوش کن و پیدا کن: تصویر یک حیوان، میوه، ابزار و هر چیز دیگری را به یکی از کودکان بدهید. او بدون آن که اسم آن تصویر را بگوید، درباره ی آن به زبان فارسی توضیح می دهد. سپس بچه ها نام آن تصویر را حدس می زنند. اگر بچه ها درست حدس زدند تصویر بعدی را به یک کودک بدهید. تا موقعی که بچه ها اسم آن چیز را درست حدس نزده اند، هر کودک باید تصویر را بیش تر توضیح دهد.

X.      بازی آموزشی جور و ناجور: برای اینکه دانش آموزان حوزه ای معنایی زبان فارسی را به خوبی یاد بگیرند در یک بازی سرگرمی چند کلمه را به آن ها بگویید یا تصویر آن ها را بکشید. آن ها باید کلمه ناجور را که حوزه ی معنایی اش با حوزه ی معنایی کلمات دیگر فرق دارد، پیدا کند. مانند این مثال: اسب، میز، گربه، سگ (در بین 4 کلمه داده شده، کلمه میز با 3 واژه دیگر متفاوت است.)

آموزش املا به شیوه بازی

دوستان و همکاران محترم، امروز قصد دارم چند تا روش املا گفتن رو بیان کنم که به شیوه بازی اجرا می شه. البته این پست هم مانند دیگر مطالب خالی از ایراد نیست، لطفا با نظرات ارزشمند خودتون به بهتر شدن دفتر مشق کمک کنید. اکثر این روش ها برای دانش آموزان جذابیت دارد.

استفاده از برگه مچاله شده

در این روش کلمات کلیدی را روی کاغذ نوشته و پس از مچاله کردن آن را در اختیار دانش آموزان قرار می دهیم. دانش اموزان پس از خواندن کلمه مورد نظر به گروه های دیگر سرکشی می کنند، تا کلماتی را که شبیه نوشته خودشان هست پیدا کنند و با گروه جدید یک جمله بسازند.  

املای آبی

این روش با استفاده از بطری های خالی سس، نوشابه یا قطره چکان و آب قابل اجراست. در این روش دانش آموزان به حیاط مدرسه برده می شوند. کلماتی را معلم می گوید و دانش آموزان با آب و فشار بطری کلمه مورد نظر را روی زمین می نویسد.

املای توپی

کلمات کلیدی یا مهم را روی کاغذی نوشته و روی توپی می چسبانیم. هر بار توپ را به طرف یک دانش آموز پرت می کنیم، او پس از دیدن کلمه با آن جمله ای می سازد و آن جمله را به کل کلاس می گوی.

کلمه گم شده

چند کلمه را به صورت صحیح روی تابلو می نویسیم، به دانش آموزان می گوییم که به کلمات توجه کنند. یکی از دانش آموزان را از کلاس بیرون می فرستیم و یکی از کلمات را پاک می کنیم تا وقتی دانش آموز وارد کلاس شد، حدس بزند کدام کلمه پاک شده است و آن را مجددا بنویسد.

نوبت کیه؟

در این روش بخش های هر کلمه و یا ترکیب ها را در کارت هایی نوشته و به دانش آموزان داده می شود. آموزگار کلمه ای را نام می برد. هر دانش آموزی که با کارتهایی که در دست دارد و می تواند کلمه را بسازد بیرون می آید. یکی دیگر از دانش آموزان به صورت انتخابی یا داوطلب آن کلمه را روی تخته کلاس می نویسد.

اسم - فامیل

این همان بازی قدیمی است، با این تفاوت که ستون ها کمتر است. در ضمن صدای اول کلمه مورد نظر چاپ شده است.

املای مشارکتی

در این روش املاگویی باید هر گروه یک جمله را آماده می کند و به ترتیب برای کلیه دانش آموزان کلاس دیکته می کند. باید به این نکته توجه داشت که، در هر گروه یکی از اعضا جمله را می گویدو دیگر اعضا می نویسند. یکی از اعضا نیز می تواند به عنوان ناظر درست نویسی جمله گروه را کنترل کند.

روش مسابقه ای

املا به روش مسابقه ای روش دیگری از نحوه املا گفتن به شمار می رود. در این روش چند دانش آموز تقریبا هم سطح انتخاب می شود. ابتدا تخته کلاس را به دو یا سه قسمت تقسیم می کنیم و سپس کلمه یا جمله ای توسط معلم گفته می شود.

املای جای خالی

این روش به دو صورت حذف کامل کلمه یا حذف بخشی از کلمه به صورت حروف قابل اجراست، بدین صرت که در یک متن از پیش تهیه شده بعضی از کلمات یا حروف را جا می اندازیم، سپس از روی متن برای کلاس می خوانیم و حتی کلمه ای هم که جا افتاده است توسط معلم قرائت می شود. دانش آموزان پس از شنیدن کلمه جای خالی را پر می کنند.

املای تصویری

الف) تصاویر نیمه مجسم: دانش آموزان باید واژه ها متناسب با هر تصویر را زیر آن بنویسند.

ب) اجسام مجسم: تعدادی از وسایلی که دانش آموزان نوشتن کامل ان را آموخته اند روی میز می چینیم، تا دانش آموزان به صورت فردی یا با مشورت هم و به صورت گروهی املای آن وسایل را بنویسند.

املای مشورتی

در این روش اعضای گروه در ساخت جمله و یا متن کامل املا شرکت فعال دارند. می توانیم کلماتی را در اختیار گروه ها گذاشته تا با هم فکری جمله های معنی دار و کامل بسازند.

 استفاده از خمیرهای بازی در دیکته

هر گروه از دانش آموزان حروف یا کلمه ای را با خمیر بازی درست می کنند و در معرض دید دیگر گروه ها قرار می دهند.

املای صوتی

در این روش متن املا از شب قبل توسط معلم روی نوار کاست ضبط می شود. موقع املا این نوار در کلاس پخش می شود تا کودک متن را بنویسد. نکته ای که در این جا قابل ذکر است، متن ضبط شده نباید سریع و بدون تکرار باشد. همچنین برای تنوع بیشتر می توان از صدای فرد دیگری برای انجام این کار کمک گرفت.

استفاده از هر کدام از روش های املا گویی در بالا بستگی به تعداد دانش آموزان، سن دانش آموزان و عوامل دیگری وابسته است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: